Tá sé ráite ag ceannaire Shinn Féin Mary Lou McDonald go gcaithfidh an Taoiseach brú ar son fiosrúchán poiblí faoi dhúnmharú aturnae Bhéal Feirste Pat Finucane le linn an chruinnithe a bhí aige le Príomhaire na Breataine Keir Starmer.
Lámhachadh an tUasal Finucane, aturnae 39 bliain d'aois a rinne ionadaíocht ar pharaimíleataigh phoblachtacha agus dhílseacha le linn na dTrioblóidí, marbh i dteach a mhuintire i 1989 ag Cumann Cosanta Uladh in ionsaí a fuarthas go raibh baint aige le claonpháirteachas le stát na Breataine.
Tá a bhaintreach Geraldine agus a dtriúr leanaí i mbun feachtais le blianta fada le haghaidh fiosrúchán poiblí chun a fháil amach cé chomh páirteach is atá fórsaí slándála.
In 2020, chinn rialtas na Breataine gan fiosrúchán poiblí a dhéanamh ar an dúnmharú.
Tháinig an cinneadh i ndiaidh rialú ón gCúirt Uachtarach sa Bhreatain, i mí Feabhra 2019, gur theip ar an RA “imscrúdú éifeachtach” a dhéanamh ar bhás an dlíodóra i mBéal Feirste.
Dúirt Ms McDonald gur scríobh sí chuig Simon Harris ag impí air an cheist a ardú leis an Uasal Starmer nuair a bhuailfidh siad i Londain inniu.
“Tá an cás le haghaidh fiosrúchán poiblí atá le bheith ann le fada an lá agus an t-am cinnidh ag druidim linn,” a dúirt sí.
“In 2019, dhearbhaigh an Chúirt Uachtarach i Londain gur theip ar imscrúduithe roimhe seo a choimisiúnaigh rialtais na Breataine i ndiaidh a chéile ar dhúnmharú Pat Finucane ag dílseoirí na caighdeáin a cheanglaítear le hAirteagal 2 den Choinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine a chomhlíonadh.
Dúirt Ms McDonald: “Le scór bliain anois, tá Geraldine Finucane agus a teaghlach i gceannas ar fheachtas dínit ar son na fírinne agus an cheartais, ag lorg fiosrúchán poiblí faoi dhúnmharú a fir chéile nach maireann.
“Tá tacaíocht láidir faighte acu, mar is ceart, ó Shinn Féin agus ó Rialtas na hÉireann ina leith seo.
“Sa chás is déanaí an tseachtain seo caite, leag an Chúirt Achomhairc amach amchlár gníomhaíochta, ag éileamh ar rialtas na Breataine freagra a thabhairt laistigh de thrí seachtaine agus aontú ar imscrúdú comhlíontach Airteagal 2 ar dhúnmharú Pat Finucane,” a dúirt sí.
I mí Dheireadh Fómhair 2020, d’áitigh Páirtí Lucht Oibre na Breataine – go gairid tar éis don Uasal Starmer a bheith ina cheannaire ar an bpáirtí – rialtas na Ríochta Aontaithe “gníomh gan mhoill” agus fiosrúchán poiblí a ordú faoi dhúnmharú an Uasail Finucane.
Agus í ag scríobh ansin nuair a bhí sí ina Scáth-Rúnaí Stáit sa RA, dúirt Louise Haigh go raibh sé “shuaite” go bhféadfadh “an choir seo tarlú ar chor ar bith inár dtír”.
“Tá sé dochosanta nár imscrúdaíodh riamh go caighdeán dleathach é,” a scríobh sí.
“Is é mo thuairim, agus dearcadh fadbhunaithe Pháirtí an Lucht Oibre laistigh agus lasmuigh den rialtas, gurb é fiosrúchán poiblí neamhspleách an t-aon mheicníocht atá fágtha chun an fhírinne iomlán a bhunú agus na gealltanais a tugadh don teaghlach a sheachadadh.”
Taistealóidh an tUasal Harris go dtí an RA níos déanaí chun bualadh leis an Uasal Starmer. Táthar ag súil go bpléifidh an bheirt bealaí chun an caidreamh Angla-Éireannach a fheabhsú.
