Tá táirgeoirí éisc ag éileamh ar an gCoimisiún Eorpach cosc a chur ar an Iorua ó iascaireacht in uiscí na hÉireann tar éis “brú míchuí” ar stoc ronnach.
Dúirt Eagraíocht Táirgeoirí Éisc na hÉireann (IFPO) gurb iad cleachtais ró-iascaireachta na hIorua an phríomhchúis le ciorrú molta 22% ar chuóta ronnach an AE an bhliain seo chugainn.
Dúirt an IFPO go bhféadfadh cabhlach iascaireachta na hÉireann níos mó ná €10 milliún a chailleadh in 2025 ón ngiorrú ronnach toisc go bhfuil leath de chuóta ronnach an AE acu.
“Is buille casúr é seo d’Éirinn agus muid caillte cheana féin 26% dár liúntas ronnach don RA sa chomhaontú Brexit,” a dúirt Príomhfheidhmeannach IFPO, Aodh O’Donnell.
Dúirt an IFPO gurb í seo an tríú bliain as a chéile de chiorruithe cuóta, a chuireann inmharthanacht chabhlach iascaireachta ronnach na hÉireann agus na hearnála próiseála éisc ar an gcladach i mbaol.
Dúirt an tUasal O'Donnell gur bhainistigh iascairí an AE agus iascairí na hÉireann na stoic ronnach roinnte go hinbhuanaithe, áfach, dúirt sé go bhfuil “ball neamh-AE, an Iorua, ag socrú cuótaí aontaobhacha agus ag ró-iascaireacht.”
Idir an dá linn, d'áitigh coiste ardleibhéil de chuid an AE ar an gCoimisiún Eorpach gníomhú láithreach tar éis comhairle eolaíoch le déanaí a mhol laghdú 22% ar ghabhálacha stoc Ronnach an Atlantaigh Thoir Thuaidh.
Sheol an Chomhairle Chomhairleach Peiligeach litir chuig Ard-Stiúrthóir na Roinne Gnóthaí Muirí agus Iascaigh sa Choimisiún Eorpach ag rá go bhfuil “an easpa leanúnach de shocrú roinnte cuimsitheach agus inbhuanaithe i measc na Stát Cósta ag cur brú míchuí ar an stoc ronnach.”
Dúirt an chomhairle mura ndéantar beart práinneach, go mbeidh “tionchar díobhálach fadtéarmach ar thionscal iascaireachta an AE ag saothrú neamh-inbhuanaithe an stoic ronnaigh.”
Spreag an Chomhairle an Coimisiún a chuid iarrachtaí taidhleoireachta a threisiú, go háirithe tríd an “grúpa idirphlé ardleibhéil idir an tAontas Eorpach agus an Iorua.”
Dúirt sé, sa litir a chonaic Nuacht RTÉ, “go mbeidh seasamh daingean agus comhordaithe taidhleoireachta riachtanach chun teacht ar chomhaontú a chuireann stop le treocht tríú tíortha ag socrú cuótaí aontaobhacha iomarcacha, dul i mbun comhaontuithe páirteacha ag baint úsáide as a gcuótaí féindearbhaithe teannta mar. airgeadra agus athbhunaíonn sé cothromaíocht i mbainistíocht an stoic ríthábhachtach seo.”
Tagann éileamh Eagraíocht Táirgeoirí Éisc na hÉireann go ndéanfaí ath-idirbheartaíocht ar mhargaí idirnáisiúnta iascaireachta ar leibhéal an AE roinnt laethanta tar éis na litreach ón gComhairle Chomhairleach Peiligeach chuig an gCoimisiún Eorpach.
Tá táirgeoirí éisc na hÉireann ag iarraidh ar an gCoimisiún Eorpach cosc a chur ar an Iorua agus ar Stáit eile nach Ballstáit den AE iad ó iascaireacht in uiscí na hÉireann “mura bhfuil malartú cómhalartach ann i gcuótaí éisc”.
Is féidir le hiascairí na hIorua beagnach 200,000 tonna méadrach de faoitín gorm a iascach in uiscí iascaireachta na hÉireann san AE, agus ceadaítear do chabhlach iascaireachta na hÉireann níos lú ná an tríú cuid den mhéid sin a ghabháil.
“Is fiú thart ar €50m margadh na hIorua agus is fiú €15m cuóta na hÉireann, agus níor bhain Éire mórán as an margadh seo,” a dúirt an tUasal Ó Domhnaill.
“Táimid ag éileamh go ndéanfaí ath-idirbheartaíocht ar an mbeart faoi faoitín gorm na hIorua-AE ar bhealach a théann chun sochair d’Éirinn go comhréireach, mar a dhéanann margaí comhchosúla dár gcomhstáit AE.
“Seachas sin, ní mór rochtain neamh-AE a bhac agus ní mór dúinn é seo a dhéanamh ina cheist toghcháin dár bpobail cois cósta.
Caithfidh an Rialtas cóir chomhionann a éileamh do thionscal iascaireachta na hÉireann ar an gceist seo ag leibhéal an AE,” a dúirt an tUasal O'Donnell.
Tá trí chomhaontú iascaigh ag an AE leis an Iorua, lena n-áirítear comhaontuithe déthaobhacha, tríthaobhacha agus comhaontuithe comharsanachta.
Clúdaíonn an socrú déthaobhach an Mhuir Thuaidh agus an tAtlantach, clúdaíonn an comhaontú tríthaobhach an Danmhairg, an tSualainn agus an Iorua agus clúdaíonn an socrú comharsanachta iascach na Sualainne in uiscí na hIorua sa Mhuir Thuaidh.
