Ba é ba chúis leis an athrú aeráide a spreag an duine ná go raibh báisteach a bhain le stoirmeacha in Éirinn agus sa RA san fhómhar agus sa gheimhreadh seo caite 20% níos troime, ná mar a bheadh murach é, agus deich n-uaire níos dóchúla go dtarlóidh sé.
Tá sé seo ar cheann de phríomhchonclúidí staidéar eolaíoch nua ar an ról atá ag athrú aeráide sa tríú tréimhse ó Dheireadh Fómhair go Márta is fliche a taifeadadh riamh in Éirinn, agus an dara ceann is fliche sa RA.
Is iad eolaithe aeráide Met Éireann, Oifig Meitéareolaíochta na Ríochta Aontaithe, agus seirbhísí náisiúnta meitéareolaíochta san Ísiltír, sa tSualainn agus sa Ghearmáin a rinne an staidéar, arna fhoilsiú ag World Weather Attribution.
Aibhsíonn an staidéar gur cheart go mbeifí ag súil le gaotha chomh láidir in aeráid an lae inniu leis na cinn a tharla ar na laethanta is stoirme san fhómhar agus sa gheimhreadh seo caite uair amháin gach ceithre bliana. Ba cheart a bheith ag súil leis an méid báistí a bhaineann leis uair amháin gach cúig bliana, a deir sé.
Mar sin féin, taithí uair amháin i 20 bliain a bhí sa bháisteach don tréimhse iomlán a ndearnadh staidéar uirthi, mar a thugtar air deascadh séasúrach.
Tá méadú 1.2C tagtha ar theocht domhanda ó aimsir réamhthionsclaíoch. Déanann an staidéar seo iarracht a dhéanamh amach cén tionchar a bhí aige sin ar stoirmeachas in Éirinn agus sa RA.
Deir sé gur tháinig méadú 30% ar mheándéine na báistí ar laethanta stoirmeacha mar thoradh ar an téamh domhanda seo.
Cuireann sé dhá thrian den mhéid sin i leith, méadú 20% ar dhéine na báistí, go sonrach don tionchar atá ag gníomhaíocht dhaonna ar an aeráid.
De réir na n-eolaithe, ciallaíonn sé seo go raibh an déine ard báistí a tharla in Éirinn agus sa RA le linn an tséasúir stoirme is déanaí, deich n-uaire níos dóchúla de bharr tionchar na ndaoine.
Baintear de thátal as an staidéar go bhfuil gá le bainistíocht chuimsitheach riosca tuilte sa RA agus in Éirinn.
Caithfidh sé seo creataí reachtaíochta, pleanáil straitéiseach, agus maoiniú substaintiúil a chuimsiú.
Tá cathracha móra na Ríochta Aontaithe ag tosú ar réitigh atá bunaithe ar an dúlra a chomhtháthú ina gcuid dearaí. In Éirinn, tá tionscadail faoisimh tuilte ag comhtháthú réitigh nádúr-bhunaithe taobh le réitigh innealtóireachta traidisiúnta le breis agus 20 bliain.
Tá Met Éireann agus Oifig Meitéareolaíochta na RA araon ag feabhsú a meicníochtaí réamhaisnéise aimsire bunaithe ar thionchar chun aistriú rabhaidh a éascú i ngníomh, i gcomhpháirtíocht le comhlachtaí rialtais eile chun sábháilteacht a ndaoine a chinntiú.
